Սպորտով զբաղվելն ու արշավների մասնակցելը առողջ ապրելակերպ վարելու միջոցներից մեկն են: Ինչպես տարբեր սպորտաձևերում, այնպես էլ արշավների ժամանակ պետք է խիստ ուշադրություն դարձնել մեր առողջական վիճակին: Կան հստակ բժշկական հակացուցումներ, որոնց պարագայում չի թույլատվում մասնակցել արշավների և լեռնային վերելքների: Հատկապես առաջին արշավները ուղեկցվում են օրգանիզմում սթրեսի ավելացմամբ և ֆիզիկական ծանրաբեռնվածությանբ: Այս գործոնները հաշվի առնելով՝ ներկայացնում ենք բժշկական հակացուցումների ցանկ, որոնց առկայության պարագայում հակացուցված է արշավների մասնակցել: Հետևելով այս ցուցումներին, դուք զերծ կմնաք ձեր առողջական խնդիրների սրացումներից:
Կա խնդիր, բայց ցանկանում եք մասնակցե՞լ
Որոշ դեպքերում հնարավոր է մասնակցել արշավների, նույնիսկ առողջական խնդիրների ուղեկցությամբ։ Սակայն միայն այն դեպքում, եթե դուք լիովին ի վիճակի եք ինքնուրույն վերահսկել հիվանդության ընթացքը և դա չի խանգարում ակտիվ ապրելակերպ վարել առօրյա կյանքում:
Ահա մի քանի խորհուրդ, եթե ունեք որևէ առողջական խնդիր, բայց որոշել եք մասնակցել որևէ արշավի:
- Համոզվեք, որ ձեր խնդիրը սրացման փուլում չէ և դուք լիովին վերահսկում եք այն
- Նախապես զգուշացրեք ձեր խնդրի մասին, նախքան արշավին գրանցվելը
- Զրուցեք բժշկի հետ և համոզվեք, որ տվյալ արշավը անվնաս է ձեզ համար
- Ձեզ հետ ունեցեք բավարար քանակությամբ անհրաժեշտ դեղամիջոցներ, որոնք պետք է ընդունեք սրացման դեպքում։
- Ինքնազգացողության վատացման դեպքում,անպայման տեղեկացրեք ձեր ուղեկցորդին
Բժշկական հակացուցումներ
Ինչպես և նշեցիք, կան հստակ բժշկական հակացուցումներ, որոնց առկայության դեպքում խստիվ արգելվում է մասնակցել արշավների: Եթե ունեք ստորև նշված խնդիրներից որևէ մեկը, ապա վտանգի մի ենթարկեք ձեր առողջությունը և խուսափեք արշավների մասնակցությունից:
Պետք է խուսափել արշավների մասնակցությունից, եթե առկա են հետևյալ խնդիրները՝
- Սրացման փուլում գտնվող ցանկացած հիվանդություն
- Հոգեկան հիվանդություններ, որոնք դժվարացնում են մարդու հետ շփումը
- Ցավային համախտանիշով չարորակ նորագոյացություններ
- Լյարդի հիվանդություններ (սուր և սրացող հեպատիտ, լյարդի անբավարարության այլ հիվանդություններ)
- Էնդոկրին գեղձերի հիվանդություններ
- Ոչ լրիվ վերահսկման փուլում գտնվող շաքարային դիաբետ
- Երիկամային հիվանդություններ (սրացման փուլում գտնվող երիկամային բորբոքում, երիկամային անբավարարություն)
- Թրոմբոֆլեբիտ կամ երակի պատի բորբոքում, Թրոմբոզ
- Արնահոսություններ
- Գլաուկոմա տեսանյարդի հիվանդություն
- Սիֆիլիս
- Հղիություն
- Օրգանիզմի ցանկացած հատվածում ընթացող թարախային պրոցեսներ
- Էպիլեպսիա
- Անհայտ պատճառով երկարատև ջերմություն
- Հոդերի հիվանդություններ (ծնկի և միջողային հոդերի անկիլոզ, դեֆորմացվող օստեոարթրիտ՝ ֆունկցիայի զգալի բացակայությամբ, հոդերի և ոսկորների տուբերկուլյոզ)
Սրտանոթային համակարգի հիվանդություններ
Արշավների ժամանակ չի կարելի մասնակցել սրտանոթային խնդիրներ ունեցող մարդկանց, քանի որ արշավը կարող է առաջացնել սրտամկանների ավելորդ լարում, խոչընդոտել սրտի բնականոն աշխատանքին: Սա լուրջ հետևանքներ կարող է ունենալ: Հետևաբար, սրտանոթային խնդիրներ ունեցողները պետք է խուսափեն ծանր ֆիզիկական ակտիվությունից, հատկապես արշավներից, առանց բժշկի թույլատվության։
Բժշկական հակացուցումներ
Պետք է խուսափել արշավների մասնակցությունից, եթե առկա են հետևյալ խնդիրները՝
- Սրտի իշեմիկ հիվանդություն
- Անգինա
- Ոչ պակաս, քան 6 ամիս առաջ ունեցած սրտամկանի ինֆարկտ
- Սրտի և աորտայի անևրիզմա
- Խոշոր անոթների անևրիզմա
- Արյան շրջանառության անբավարարության IIԱ և ավելի բարձր փուլեր,
- Սրտի առիթմիեա
- 3-րդ աստիճանի հիպերտոնիա (180/110 մմ Hg-ից բարձր ճնշում)
Շնչառական համակարգի հիվանդություններ
ֆիզիկական ծանրաբեռնվածությունը մեծացնում է շնչառական համակարգի բեռը։ Արշավները, հատկապես լեռնային վերելքները, պահանջում են թթվածնի հավելյալ քանակություն, ինչը կարող է խնդրահարույց լինել այն մարդկանց համար, ովքեր ունեն ասթմա, բրոնխիտ կամ այլ շնչառական խնդիրներ: Նույնիսկ շնչառական խնդիրներ չունեցիող անձինք պետք է նախապատրաստեն իրենց օրգանիզմը, եթե պլանավորել են կատարել 5000+ վերելք: Այդ մասին ավելի մանրամասն կարող եք կարդալ «Կլիմայավարժեցումը լեռներում» հոդվածում:
բժշկական հակացուցումներ
Պետք է խուսափել արշավների մասնակցությունից, եթե առկա են հետևյալ խնդիրները՝
- Ասթմատիկ կարգավիճակով բրոնխիալ ասթմա
- 2-3 աստիճանի բրոնխեեկտազիա
- 2-3 աստիճանի շնչառական անբավարարություն (շնչառության պակաս 28 րոպեից ավելի հանգստի ժամանակ)
- Հեմոպտիզ
- բույսերի և փոշու սուր ալերգիաներ
- Տուբերկուլյոզի ակտիվ ձև
Արյան հիվանդություններ
Բարձրլեռնային պայմաններում օդում թթվածնի մակարդակը նվազում է, ինչը կարող է խնդիրներ առաջացնել՝ հատկապես այն մարդկանց համար, ովքեր ունեն արյան հիվանդություններ, օրինակ՝ անեմիա (արյան կարմիր բջիջների պակաս): Նրանց օրգանիզմն արդեն դժվարությամբ է ապահովում հյուսվածքները թթվածնով, և նման պայմաններում խնդիրները կարող են խորանալ: Արշավի ընթացքում հնարավոր են վնասվածքներ, որոնց դեպքում արյունահոսությունը դժվար կլինի վերահսկել, եթե մարդը ունի արյան մակարդելիության խանգարումներ (օրինակ՝ հեմոֆիլիա): Այսպիսի իրավիճակներում անգամ փոքր վերքը կարող է մեծ խնդիր դառնալ:
բժշկական հակացուցումներ
Եթե մարդը ունի արյան հիվանդություն, որը թուլացնում է նրա իմունային համակարգը (օրինակ՝ լեյկոզ), ապա նրա օրգանիզմը դժվարությամբ է հաղթահարում շրջակա միջավայրի վարակի աղբյուրները (տարբեր վիրուսներ, բակտերիաներ), որոնք կարող են հանդիպել արշավի ժամանակ:
Պետք է խուսափել արշավների մասնակցությունից, եթե առկա են հետևյալ խնդիրները՝
- Միջին և ծանր անեմիա
- Թրոմբոցիտոպենիկ պուրպուրա
- Հեմոֆիլիա
- Լեյկոզ և արյան համակարգի այլ չարորակ հիվանդություններ
Ստամոքսաաղիքային հիվանդություններ
Արշավը սթրեսային է օրգանիզմի համար: ֆիզիկական լարվածությունը, քնի պակասը և եղանակային փոփոխությունները կարող են սրացնել ստամոքսի հիվանդությունները: Ֆիզիկական ակտիվությունը կարող է բարդացնել ստամոքսի և աղիների հիվանդությունների ընթացքը: Օրինակ, խոցի դեպքում կարող է ուժեղանալ ցավը, իսկ գերհոգնածությունը կարող է առաջացնել աղիքային սպազմեր։ Արշավների ժամանակ նաև լինում են օրգանիզմի ջրազրկման դեպքեր, ինչը կարող է հատկապես վտանգավոր լինել լյարդի կամ աղիների քրոնիկ հիվանդություններ ունեցող մարդկանց համար։
Բժշկական հակացուցումներ
Պետք է խուսափել արշավների մասնակցությունից, եթե առկա են հետևյալ խնդիրները՝
- Գաստրիտ
- Սուր պեպտիկ խոց (վերջին 3 շաբաթվա ընթացքում ցավի, մշտական սրտխառնոցի, պարբերաբար փսխման կամ արյունահոսության առկայություն)
- Փորլուծություն կամ փսխում` արշավին նախորդող 3 օրերի ընթացքում (բացառությամբ սննդային թունավորումների)
Եթե ունեք առողջական խնդիրներ, անպայման խորհրդակցեք ձեր բժշկի հետ՝ ձեր վիճակը ճիշտ գնահատելու և անհրաժեշտ միջոցառումները նախապես պլանավորելու համար:
Հիշեք՝ ձեր առողջությունն առաջնային է, և նույնիսկ ամենագեղեցիկ արշավի համար չարժե վտանգի ենթարկել ձեր կյանքն ու անվտանգությունը: Արշավին մասնակցելու համար կարևոր է լինել լիովին պատրաստ՝ թե՛ ֆիզիկապես, թե՛ հոգեպես:
Սույն հոդվածի հեղինակային իրավունքը պատկանում է armgeo.am կայքին։ Հոդվածի բովանդակությունը կարող է մեջբերվել, օգտագործվել այլ կայքերում, միայն ակտիվ հղում պարունակելով դեպի սկզբնաղբյուրը: