Չախալաբերդ

Չախալաբերդ ամրոցը, որը հայտնի է նաև Բազաբերդ անվամբ գտնվում է Լոռու մարզի՝ Վրաստանի հետ սահմանամերձ Ջիլիզա համայնքի վարչական տարածքում:

XIII դարի պատմիչ Վարդան Արևելցու վկայությունների հիման վրա նշվում է, որ բերդը կառուցել է Հայկ Նահապետի թոռ Բազը, ըստ այլ աղբյուրների՝ այն կոչվել է նաև Բուզ:

Պատմություն

Բազաբերդ ամրոցը գտնվել է Մեծ Հայքի Գուգարք Աշխարհի Տաշիր-Ձորափոր գավառում։ Շրջապատված է հին բնակավայրերի ավերակներով և խիտ անտառներով:

Ամենավաղ հիշատակությունները բերդի մասին հանդիպում ենք պատմիչ Վարդան Արևելցու մոտ, որից երևում է, որ Բագրատունյաց Աշոտ Ողորմած թագավորի մահից (977 թ․) հետո Բազաբերդը որպես ժառանգություն անցնում է նրա կրտսեր որդի՝ Կյուրիկյան թագավորության հիմնադիր Գուրգենին։ X դարում այն արդեն նշանավոր բերդերից է եղել, որից հետո անցել է Զաքարյաններին։

Ճարտարապետություն

Բերդամրոցը մեզ է հասել ավերված վիճակում։ Համեմատաբար լավ է պահպանվել միջնաբերդը և ներսում բոլորակ հատակագծով սենյակներ ունեցող կիսաբոլորակ երկու աշտարակներով հզորացված արևմտյան պարիսպը: Արևելյան պարսպին կից ներքուստ առկա են  քառանկյուն հատակագծով մի քանի սենյակների մնացորդներ: Պարիսպների շարվածքն իրականացված է տեղական անմշակ քարով և կրաշաղախով:

Բերդն ունի երկու մուտք՝ արևելյան ու արևմտյան:  Գլխավորն արևելյանն է՝ կրկնահարկ կամարով, վերին կամարը կրկնակի լայն է ստորինից և փոքր ինչ ետ ընկած. ծառայել է մուտքը պաշտպանելու համար: Միջնաբերդի (հյուսիս-արևմտյան) պարսպին կից առկա են կացարանների և օժանդակ շինությունների մնացորդներ: Միջնաբերդի սահմաններից դուրս՝ բերդի հարավային ու արևելյան հատվածներում պահպանվել են պարիսպների մնացորդներ, որոնք նույնպես ամրացված են եղել բուրգերով ու աշտարակներով:

Ամրոցը շրջապատված է եղել 10-12 մ բարձրությամբ 2-3 մ հաստությամբ բրգաշար պարսպով:

Լուսանկարները՝ Հրաչուհի Այվազյանի, Աստղիկ Թորոսյանի

Սույն հոդվածի հեղինակային իրավունքը պատկանում է armgeo.am կայքին։ Հոդվածի բովանդակությունը կարող է մեջբերվել, օգտագործվել այլ կայքերում, միայն ակտիվ հղում պարունակելով դեպի սկզբնաղբյուրը:

Հայաստանի ամրոցները