Արամազդ լեռ

Բարգուշատի լեռներ

Երկարությունը՝ 86 կմ

Առավելագույն բարձրությունը՝ 3399 մ

Ամենաբարձր գագաթը՝ Արամազդ լեռ

Բարգուշատի լեռները գտնվում են Սյունիքի մարզում: Հանդիսանում են Զանգեզուրի լեռնաշղթայի արլ. ճյուղավորությունը: Սկսվում է Այրիսար գագաթից և ձգվում արլ. ուղղությամբ մինչև Աղջկասարը, ապա թեքվելով դեպի հվ.-արլ.՝ հասնում Ողջի գետի հովիտը: Ջրմաբաժն է Ողջի և Որոտան գետերի միջև: Լանջերը կտրտված են Որոտանի և Գեղիի վտակների խոր (մինչև 800 մ) հովիտներով: Ծալքաբեկորավոր լեռնաշղթա է: Գիրաթաղ-Սվարանց գետահովիտներով բաժանվում է արմ. և արլ. մասերի: Արմ. մասը բարձրադիր հորստաձև բեկոր է՝ կազմված պալեոզոյի փոխակերպային, նստվածք. և էոցենի հրաբխածին-նստվածք. ապարներից, գրանիտոիդային ներժայթուքներից: Այստեղ  են գտնվում Արամազդ, Գեղաքար (3343մ), Քառակատար (3270 մ), Երկաթասար (3227 մ) լեռնագագաթները:  Արլ. մասը՝ Սուսանասարը, համեմատաբար ցածրադիր է,  միաթեք՝ կազմված յուրայի  ու կավճի հրաբխածին ապարներից:  

Կլիմա

Կլիման բարեխառն է, բարձրադիր գոտում՝ ցուրտ լեռնային, տարեկան տեղումները՝ 500-800 մմ: Ձմռանը  բնորոշ է կայուն ձնածածկույթը: Լանջերն անտառածածկ են,  բարձրադիր գոտում՝ մերձալպյան  և ալպյան մարգագետիններ:

Արամազդ լեռը

Կազմված է հրաբխային ապարներից: Լանջերը զառիթափ են՝ ծածկված լեռնամարգագետնային բուսականությամբ: Գագաթնամերձ մասերում կան մերկացումներ, քարացրոններ: Անվանումը ծագել է հեթանոս հայերի Արամազդ (պահլավերեն՝ գերագույն իմաստություն) աստծու անունից:

Մեծ և արի Արամազդ

Ինչպես վկայում են Ագաթանգեղոսի և Մովսես Խորենացու պատմությունները, Հին Հայաստանում պանթեոնի գլուխ կանգնած էր Արամազդը, իբրև գերագույն աստված, ով ըստ դիցաբանության բոլոր աստվածների հայրն էր, երկնքի և երկրի արարիչը։

Նա կոչվում էր «Մեծ և արի Արամազդ», որի գլխավոր սրբավայրը գտնվում էր Հին Հայաստանի պաշտամունքային կենտրոններից մեկում՝ Անի-Կամախում։ Այնտեղ էին գտնվում հայոց Արշակունի թագավորների տոհմական դամբարաններն ու գանձերը։

Մի ավանդապատման մեջ նշվում է, որ լեռան ամենաբարձր տեղում ճկվածք կա, ուր ապրում են երկնքի փերիները: Երբ սարերը թխպում են, փերիները դուրս են գալիս, իրար հետ կռվում են մի տղայի համար. ով որ հաղթում է՝ մեկ տարով դառնում է տղայի կինը: Երկնքի որոտը փերիների թրերի ձայնն է, կայծակն էլ նրանց թուրը:

Տեսանյութը՝ Գագիկ Սարգսյանի

 

Լուսանկարները՝ Կարո Սահակյանի և Տիգրան Շահբազյանի

Արշավներ և լեռնագնացություն Հայաստանում