Սբ․ Սիոն վանք

Հերհեր գյուղի Սբ․ Սիոն վանքը, որն նաև անվանում են Հերհերի վանք և Հերհերի Սբ․ Սիոն անապատ, գտնվում Վայոց ձորի մարզի Հերհեր գյուղից մոտ 1 կմ հյուսիս-արևելք, ձորերով եզերվող ոչ մեծ քարաժայռի գագաթին:

Պատմական աղբյուրները ոչ մի հիշատակություն չեն պարունակում վանքի մասին, նրա վրա փորագրված բազում արձանագրություններն էլ վերաբերում են ավելի ուշ ժամանակի, ուստի որոշակի պարզ չէ, թե երբ է հիմնադրվել այն և ովքեր են եղել նրա կառուցողները։

Ճարտարապետություն

Վանքը բաղկացած է երկու իրար կից եկեղեցուց, մեկ մատուռից, գերեզմանատնից և բնակելի այլ շենքերի մնացորդներից։

Համալիրի հյուսիսային կողմի եկեղեցին կոչվում է Սբ․ Սիոն (որոշ աղբյուրներում հանդիպում ենք նաև Սբ․ Հովհաննես անվանումը) և որոշակի կերպով նկատվում է, որ դա համալիրի ամենահին կառույցը պետք է լինի։ Հատակագծային հորինվածքով ուղղանկյուն, թաղածածկ դահլիճ է`արևելքից և արևմուտքից կիսաշրջանաձև խորաններով: Ենթադրվում է, որ եկեղեցին կառուցվել է VII – VIII դ․դ․։

Երկու մուտքերից մեկը բացվում է արևմտյան, իսկ մյուսը հարավային կողմերից։ Վերջին մուտքը հավանաբար բացվել է կցված երկրորդ երկրորդ եկեղեցին կառուցելու ժամանակ։ Ամբողջ շենքը շարված է գլխավորապես ավազաքարի տարբեր մեծության կիսատաշ քարերով՝ կրաշաղախի միացությամբ։ Նկատվում են վերանորոգումների հետքեր և միակ արձանագրությունը վերաբերում է XIII-րդ դ․ վերջերին կատարած նորոգումներին։

Եկեղեցուն հյուսիսից կից գտնվում է մատուռ և որոշակի կերպով նկատվում է , որ այն կառուցվել է եկեղեցու հետ միաժամանակ։ Միակ մուտքը բացվում է եկեղեցու եկեղեցու մեջ, ինչն էլ հավանական է դարձնում այն, որ մատուռը ծառայել է որպես ավանդատուն։

Երկրորդ եկեղեցին, որն արձանագրությունների մեջ կոչվում է Սբ․ Աստվածածին, գտնվում է Սբ․ Սիոն եկեղեցու հարավային կողմում նրան կից։ Ներսում, հարավային պատի վրա փորագրված ընդարձակ արձանագրության համաձայն, եկեղեցին կառուցվել է Մագիստրոսի թոռ Վասակի որդի Պարոն Վահրամը 1282 – 1283 թ․թ․։ Եկեղեցու ներքին և արտաքին պատերին կան XIII – XIV դ․դ․ նվիրատվական բովանդակությամբ բազմաթիվ արձանագրություններ։ Եկեղեցու արևմտյան ճակատին պատկերված է ճանկերում խոյ բռնած արծիվ։ Հարավային կողմում կա արևային ժամացույց։

Համալիրի բակում շատ են խաչքարերը, որոնց մեջ աչքի է ընկնում մի խաչքար, որը սովորական և ամենափրկիչ խաչքարերի սինթեզ կարելի է համարել։

Վանքը հյուսիսից և արևմուտքից շրջապատված է եղել պարսպով, իսկ մյուս երկու կողմերից պաշտպանվել է խոր ձորով։

Սույն հոդվածի հեղինակային իրավունքը պատկանում է armgeo.am կայքին։ Հոդվածի բովանդակությունը կարող է մեջբերվել, օգտագործվել այլ կայքերում, միայն ակտիվ հղում պարունակելով դեպի սկզբնաղբյուրը:

Առաջիկա արշավներ